Είναι χαρακτηριστικό ότι ο παγκόσμιος δείκτης τιμών των τροφίμων έχει φθάσει ξανά σε επίπεδα ρεκόρ, βυθίζοντας εκατομμύρια ανθρώπους κάτω από τα όρια της φτώχειας. Παράλληλα, σήμα κινδύνου έστειλε πρόσφατα και ο ΟΗΕ λόγω της πρωτοφανούς ξηρασίας που πλήττει την Κίνα, για τις καταστροφικές επιπτώσεις που μπορεί να προκληθούν στην αγορά αγροτικών εμπορευμάτων.
Ερωτάται η Επιτροπή:
1. Έχει προετοιμαστεί επαρκώς για την αντιμετώπιση μιας νέας επισιτιστικής κρίσης; Ποια μέτρα άμεσης εφαρμογής προβλέπονται προς αυτή την κατεύθυνση;
2. Όντας η ΕΕ ο μεγαλύτερος δωρητής αναπτυξιακής βοήθειας παγκοσμίως, διαθέτει η Επιτροπή στοιχεία για την αποτελεσματικότητα των αναπτυξιακών της δράσεων στην αντιμετώπιση τέτοιου είδους κρίσεων;
3. Ποια η πρότασή της για την αντιμετώπιση των δομικών ανισορροπιών στο παγκόσμιο γεωργικό σύστημα;
4. Σκοπεύει να παρουσιάσει, αλλά και να προωθήσει διεθνώς, ένα κανονιστικό πλαίσιο που θα θέτει κανόνες για τον περιορισμό της κερδοσκοπίας και την άνοδο των τιμών των τροφίμων;

20 Ιουνίου 2011
Απάντηση του κ. Cioloș εξ ονόματος της Επιτροπής
Η αύξηση των τιμών των παγκοσμίως διακινούμενων τροφίμων είχε ανάμικτες επιπτώσεις όσον αφορά την κατάσταση των τιμών τροφίμων στις αναπτυσσόμενες χώρες, ανάλογα με την εμπορική τους θέση. Σε πολλές χώρες της υποσαχάριας Αφρικής έχουν αναφερθεί καλές εσοδείες και οι αυξήσεις τιμών των σιτηρών παραμένουν εν γένει σε μέτρια επίπεδα, και σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα αυτές έχουν μειωθεί.
Η Επιτροπή παρακολουθεί με προσοχή την κατάσταση της αύξησης των τιμών τροφίμων και τις επιπτώσεις τους στις αναπτυσσόμενες χώρες, ιδιαίτερα σε εκείνες που θεωρούνται πλέον ευάλωτες στις αυξήσεις τιμών και στα ενδεχόμενα «σοκ», όπως είναι οι χώρες που είναι καθαροί εισαγωγείς τροφίμων.
Η Επιτροπή συνεχίζει να συμμετέχει σταθερά, τόσο πολιτικά όσο και οικονομικά, στις προσπάθειες που καταβάλλονται για την εξασφάλιση της παγκόσμιας επισιτιστικής ασφάλειας. Μετά τη ραγδαία αύξηση των τιμών τροφίμων του 2008, στη Σύνοδο Κορυφής της Ομάδας G8 στη L'Aquila το 2009 διάφοροι χορηγοί υποστήριξαν την ανάγκη να επενδυθούν 22 δισεκατομμύρια USD, για περίοδο τριών ετών, για να βοηθηθούν οι ευάλωτες χώρες να αναπτύξουν την παραγωγή τροφίμων. Η Επιτροπή υποσχέθηκε να χορηγήσει 3,8 δισεκατομμύρια USD και τηρεί ενεργά τη συγκεκριμένη δέσμευση. Το 2008 η Επιτροπή αντέδρασε ταχύτατα στη δραματική αύξηση των τιμών των τροφίμων με την παροχή βοήθειας στις αναπτυσσόμενες χώρες ύψους 1 δις ευρώ μέσω της επισιτιστικής διευκόλυνσης της ΕΕ. Η διευκόλυνση αυτή εφαρμόζεται, επί του παρόντος, και αποτελεί ανταπόκριση σε ορισμένες προκλήσεις των υψηλών τιμών των τροφίμων, από αυτή επωφελούνται 50 εκατ. άνθρωποι σε 50 αναπτυσσόμενες χώρες. Η επισιτιστική διευκόλυνση λειτουργεί επιπλέον της ικανότητας ανθρωπιστικής παρέμβασης της Επιτροπής και συμπληρώνει με περισσότερη διαρθρωτική στήριξη την επισιτιστική ασφάλεια μέσω γεωγραφικής και θεματικής συνεργασίας.
Ενώ η πλήρης αξιολόγηση της επισιτιστικής διευκόλυνσης θα αρχίσει τον Ιούλιο και θα οδηγήσει σε έκθεση στις αρχές του 2012, σειρά εκθέσεων παρακολούθησης πραγματοποιούνται καθ' όλη τη διάρκεια της εφαρμογής. Έως το τέλος του 2010, 122 δράσεις έχουν αποτελέσει αντικείμενο παρακολούθησης και οι εκθέσεις αναφέρουν ότι 75 % των έργων αξιολογούνται ως «καλά» ή «πολύ καλά».
Λόγω της μακροπρόθεσμα αυξανόμενης ζήτησης και των πιέσεων στους φυσικούς πόρους, οι τιμές ενδέχεται να είναι διαρθρωτικά υψηλότερες από τις χαμηλές τιμές της δεκαετίας του 90 και των αρχών του 21ου αιώνα. Είναι σημαντικό να επιταχυνθούν οι επενδύσεις στη γεωργία και στην επισιτιστική ασφάλεια και υπάρχουν πολλές δυνατότητες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στις αναπτυσσόμενες χώρες. Συνεπώς, οι επενδύσεις στη γεωργία πρέπει να επικεντρωθούν στην τόνωση των περιοχών παραγωγής με ιδιαίτερα γεωγραφικά χαρακτηριστικά για τη συμβολή στην παγκόσμια παραγωγή, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες. Αυτό έχει το διπλό πλεονέκτημα μείωσης της φτώχειας και της πείνας και της κατανομής του κινδύνου των καιρικών φαινομένων που επηρεάζουν την παραγωγή σε όλο τον κόσμο.
Επιπλέον, η Επιτροπή πιστεύει ότι καταργώντας ή τουλάχιστον περιορίζοντας τις περιοριστικές πρακτικές εμπορίου, όπως οι εξαγωγικοί περιορισμοί, θα μειωθούν οι ανισορροπίες της προσφοράς και της ζήτησης.
Η Επιτροπή συμμετέχει ενεργά στις συσκέψεις του G20. Μεταξύ άλλων θεμάτων, το G20 ζητάει τη διεθνή συνεργασία στο πεδίο της ρύθμισης του χρηματοοικονομικού τομέα.
Οι διάφορες πρωτοβουλίες της Επιτροπής στον τομέα των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών αποσκοπούν σε μεγαλύτερη διαφάνεια, στην ενίσχυση της ακεραιότητας και στη βελτίωση της λειτουργίας των αγορών παραγώγων βασικών προϊόντων. Οι αγορές γεωργικών παραγώγων θα πρέπει να συνεχίσουν να εξυπηρετούν τον αρχικό τους στόχο της κάλυψης κινδύνων και αναζήτησης τιμών. Εφόσον ενδείκνυται, η αυξημένη διαφάνεια τόσο των χρηματοοικονομικών όσο και των ενσώματων αγορών θα συμβάλει στην καλύτερη λειτουργία των αγορών, δίνοντας τη δυνατότητα σε ρυθμιστικές αρχές και συναλλασσομένους να κατανοήσουν καλύτερα την αλληλεπίδραση μεταξύ χρηματοοικονομικών και ενσώματων αγορών βασικών προϊόντων και θα συμβάλει στην αποτροπή πρακτικών που συνιστούν κατάχρηση.
Η Επιτροπή δρομολόγησε μια σειρά πρωτοβουλιών:
— Το 2009 στο πλαίσιο της ανακοίνωσης για την καλύτερη λειτουργία της διατροφικής αλυσίδας, ανακοινώθηκαν μέτρα για τη βελτίωση της εποπτείας και της γενικότερης διαφάνειας των ενωσιακών παραγώγων επί βασικών γεωργικών προϊόντων, τόσο στις χρηματιστηριακές αγορές, όσο και στις εξωχρηματιστηριακές συναλλαγές. Η παρακολούθηση αποτελεί μέρος της συνολικής προσέγγισης για τα παράγωγα.
— Τον Σεπτέμβριο του 2010 η Επιτροπή εξέδωσε πρόταση κανονισμού σχετικά με τις συναλλαγές με αντικείμενο εξωχρηματιστηριακά παράγωγα, με στόχο τη μείωση του συστημικού κινδύνου και τη βελτίωση της διαφάνειας για τις ρυθμιστικές αρχές που ασχολούνται με το σύνολο των παραγώγων, περιλαμβανομένων των παραγώγων επί βασικών προϊόντων.
— Η επανεξέταση των αγορών στην οδηγία για τις αγορές των χρηματοπιστωτικών μέσων (MiFID) το καλοκαίρι του 2011 θα έχει ως στόχο την περαιτέρω βελτίωση της διαφάνειας των συναλλαγών, των θέσεων και των τιμών των παραγώγων επί βασικών προϊόντων.
— Η επανεξέταση της οδηγίας σχετικά με την κατάχρηση αγοράς, η οποία προβλέπεται να πραγματοποιηθεί το καλοκαίρι του 2011, θα έχει ως στόχο να αποσαφηνισθούν οι περιπτώσεις συναλλαγών στις αγορές βασικών προϊόντων οι οποίες συνιστούν κατάχρηση, καθώς και να διασφαλισθεί ότι όλες οι συναλλαγές στο πλαίσιο των οποίων είναι πιθανό να εκδηλωθούν καταχρηστικές πρακτικές καλύπτονται επαρκώς από κανόνες εφαρμοστέους στο σύνολο της ΕΕ.
— Στην ανακοίνωση του 2011 για τα βασικά προϊόντα και τις πρώτες ύλες ζητείται η λήψη περαιτέρω μέτρων για τη βελτίωση της ακεραιότητας και της διαφάνειας στις αγορές.