Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου αρκετοί είχαν επιχειρηματολογήσει σχετικά με την υποχώρηση των ιδεολογιών, λόγω και της σύγκλισης μεταξύ Κεντροδεξιάς και Σοσιαλδημοκρατίας σε αρκετά πεδία πολιτικής. Ωστόσο, παρατηρούμε την έξαρση κινημάτων με διάφορες αφορμές, τα οποία συχνά μετασχηματίζονται και σε κόμματα με κοινοβουλευτική εκπροσώπηση. Ενα προνομιακό πεδίο είναι αυτό των συλλογικών ταυτοτήτων, στο οποίο ομάδες με ακραία συντηρητική τοποθέτηση προσχωρούν σε κινήματα που ενστερνίζονται αντιλήψεις περί της καταστροφής του έθνους, του πολιτισμού και βλέπουν παντού εχθρούς υιοθετώντας μια εξιδανικευμένη αντίληψη για το παρελθόν, στο οποίο επικρατούσαν οι περιχαρακώσεις μεταξύ κρατών και λαών.
Η πανδημία προσέφερε ένα απροσδόκητο εφόδιο για τη διασπορά αυτών των αντιλήψεων. Για κάποιους επιβεβαιώθηκε η δυναμική της «νέας τάξης πραγμάτων». Το εμβόλιο δεν είναι παρά ένα συμβολικό, αλλά και βιολογικά επικίνδυνο, μέσο για την εκπλήρωση αυτών των σκοπών. Η αντίσταση στον εμβολιασμό μετασχηματίζεται σε αντίσταση στην αφομοίωση από τις παγκόσμιες ελίτ.
Οι άνθρωποι αυτοί θωρακίζουν τις απόψεις τους με ψευδοεπιστημονικά στοιχεία και φανταστικά πολιτικά τεκμήρια. Τα κοινωνικά δίκτυα τους προσφέρουν τεράστια δυναμική για τη διασπορά των ιδεών τους και τη δημιουργία ομάδων για τον προσηλυτισμό ακόμη περισσότερων.
Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να τους αντιμετωπίζουμε με αδιαφορία. Στα δημοκρατικά συστήματα πάντα θα υπάρχουν μειοψηφίες οι οποίες αδυνατούν να συμφωνήσουν στα στοιχειώδη της κοινής λογικής και του δημόσιου συμφέροντος.
Θα πρέπει, λοιπόν, να δούμε αυτή την αντίδραση ως ευκαιρία κοινωνικού μετασχηματισμού. Οι ευρωπαϊκές κοινωνίες έχουν κάνει σημαντικά βήματα απελευθέρωσης από περιοριστικά και αυταρχικά σχήματα σκέψης. Ας αναλογιστούμε τον κομφορμισμό ο οποίος επικρατούσε ως τη δεκαετία του 1970. Τις έντονες αρχικές αντιδράσεις για την ευρωπαϊκή ενοποίηση και άλλα ζητήματα πολιτικής.
Οι κοινωνίες βίωσαν αρκετές αντιπαραθέσεις, απαιτήθηκε χρόνος για τη μεταβολή αντιλήψεων, αλλά τελικά μετασχηματίστηκαν αρκετές από τις επιφυλάξεις σε μια γόνιμη υποστήριξη των νέων πολιτικών. Αυτό πρέπει και σήμερα να επιτύχουμε. Να διεκδικήσουμε την αντικειμενικότητα της επιστημονικής προσέγγισης ως θεμέλιο για τη διαμόρφωση των δημόσιων πολιτικών. Οσοι αντιδρούν δεν είναι απαραιτήτως ακραίοι και γραφικοί. Αρκετοί από όσους παραμένουν επιφυλακτικοί διατηρούν εύλογες απορίες σχετικά με τα εμβόλια και την αποτελεσματικότητά τους. Στις απορίες αυτές η ιατρική κοινότητα και οι πολιτικοί πρέπει να απαντήσουν πειστικά και με επιχειρήματα. Για παράδειγμα, ένα μεγάλο τμήμα των νέων ηλικίας 15-30 καθυστερούν την απόφαση σχετικά με τον εμβολιασμό. Οι γενιές των «millennials» και «Ζ» έχουν μια διαφορετική προσέγγιση στην πολιτική και στους θεσμούς. Δεν πρέπει να τους εκχωρήσουμε στους ακραίους, αλλά να τους προτρέψουμε σε νέα παραδείγματα επαφής με το κράτος.
Στις αναπόφευκτες συνέπειες της πανδημίας πρέπει να συμπεριλάβουμε και τις νέες κοινωνικές διαιρέσεις. Στην Ελλάδα οι διαιρέσεις αυτές εμφανίζονται ίσως με ηπιότερο τρόπο συγκριτικά με ορισμένες βίαιες εξάρσεις αλλού. Επειδή βρισκόμαστε σε ένα στάδιο ανάκτησης της εμπιστοσύνης των πολιτών προς τους κρατικούς θεσμούς, ο εμβολιασμός όπως και η ψηφιακή διακυβέρνηση αποτελούν τις αφορμές για να επιτύχουμε ορισμένα θετικά αποτελέσματα. Απαιτείται μετριοπάθεια, πειθώ, μετρήσιμα αποτελέσματα και κοινωνικά αντίδοτα. Η ελληνική κοινωνία ωριμάζει ταχύτατα κατά την τελευταία δεκαετία και θεωρώ ότι στην προσπάθεια αυτή έχει συνταχθεί το συντριπτικό μέρος των πολιτών.
Πατήστε εδώ για να διαβάσετε το άρθρο όπως δημοσιεύθηκε στα "ΝΕΑ" του Σαββάτου 21 Αυγούστου 2021.